15. Przewroty akordów

[Marcel]

< Poprzedni rozdział - Spis treści

Jest to rozdział z "ABC teorii muzyki", którego autorem jest Pan Włodzimierz Królikowski.
Pan Włodzimierz zgodził się na opublikowanie poradnika na naszym forum

Jeżeli chcecie coś dodać w tym temacie lub macie jakieś pytania związane
z tematem tego rozdziału to śmiało piszcie posty poniżej.


Przewroty akordów

Przewrót akordu powstaje przez przeniesienie dolnej jego nuty o oktawę w górę.

Zatem pierwszy przewrót jako dolną nutę ma tercję akordu podstawowego, drugi - kwintę itd.

Trójdźwięki mają tylko dwa przewroty, co pokazuje poniższa ilustracja na przykładzie akordu C:




Dolną nutę każdego akordu określa się też jako "bas", natomiast nazwy pozostałych nut, jako składników akordu w poszczególnych przewrotach, pozostają niezmienne - patrz ilustracja.




Akordy septymowe, jako czterodźwięki, mają trzy przewroty:






Oznaczenia  przewrotów  trójdźwięków  są  następujące:



Jedynka rzymska w powyższej ilustracji oznacza stopień gamy (w tym przykładzie gamy C-dur). Ideę oznaczania przewrotów widać z ilustracji. W związku z tym, pierwszy przewrót trójdźwięku zwany jest przewrotem sekstowym, drugi - przewrotem kwartsekstowym.




Sposób oznaczania przewrotów akordu septymowego podają poniższe ilustracje:












Jak  widać, oznaczenia  te  układają  się  następująco:



Pierwszy przewrót akordu septymowego - kwintsekstowy
drugi - terckwartowy
trzeci - sekundowy




W kontekscie przewrotów warto zwrócić uwagę na akord septymowy zmniejszony (w tym przykładzie jego dźwięki składowe są następujące : "c - es - ges - heses", oznaczenie Cdim7 = = Co7 = Czm7), bo - w przeciwieństwie do innych, których jest tyle ile tonacji - tych jest praktycznie tylko trzy, a mianowicie:

c - es - ges - a   oznaczenie   Co7
cis - e - g - b      oznaczenie   C#o7 (Dbo7)
d - f - as - h      oznaczenie   Do7

gdyż kolejny akord "dis-fis-a-c" (D#o7) ma wprawdzie w oznaczeniu inną literę, ale zawiera te same dźwięki co pierwszy (Co7), tylko występujące w innej kolejności, czyli w innym przewrocie. Mozna zatem powiedzieć, że akord D#o7 (i również Ebo7) jest pierwszym przewrotem akordu Co7. Idąc dalej - Gbo7 jest drugim przewrotem Co7, lub pierwszym przewrotem Ebo7 itd.

Spostrzeżenie to ma istotne znaczenie dla instrumentów akompaniujących - fortepianu, gitary, kontrabasu. Na przykład gitarzysta, zależnie od aktualnego położenia ręki na gryfie, może użyć najwygodniejszego dla siebie chwytu a niekoniecznie takiego, jaki napisano w nutach - chyba, że jest to wyraźnie niekorzystne dla brzmienia utworu w tym konkretnym miejscu. I - pamiętając o tym zastrzeżeniu - można postawić znak równości pomiędzy następującymi akordami :

   Co7 = Ebo7 (D#o7) = Gbo7 (F#o7) = Ao7
   C#o7 (Dbo7) = Eo7 = Go7 = Bo7
   Do7 = Fo7 = Abo7 (G#o7) = Ho7

< Poprzedni rozdział - Spis treści

[brebir]

Dzięki takim artykułom, przynajmniej trochę, rozjaśnię swoje szare komórki, na temat muzyki. Dzięki.

[W.Królikowski]

Autokomentarz i uzupełnienie :

Cytat : Dolną nutę każdego akordu określa się też jako "bas".
Analogicznie czasem nutę górną zwie się "sopranem".

Warto więc zapamiętać układy akordów w różnych przewrotach, bowiem gdy zechcemy grać melodię
akordami, to melodia stanowi właśnie wspomniany wyżej sopran i należy tylko dodać niższe dźwięki
akordu z odpowiedniego przewrotu.

W tym momencie uprzedzam oczywiste pytanie :
"a co zrobić z dźwiękami, które nie pasują do zadanego w danym miejscu akordu ?"
i odsyłam do odpowiedniego tematu, który dopiero się ukaże.