Tonika (T), subdominanta (S), dominanta (D) - wyjaśnienie skąd są i dlaczego1) W każdej tonacji durowej, a także w pokrewnej do niej tonacji molowej naturalnej występują:
- na IV stopniu tonacji durowych (na VI stopniu tonacji molowych)
dźwięk zstępujący (suspended tone) z tendencją do zejścia na III stopień w tonacjach durowych (V stopień w tonacjach molowych).
- na VII stopniu tonacji durowych (na II stopniu tonacji molowych)
dźwięk prowadzący (leading tone) z tendencją do wejścia na VIII stopień w tonacjach durowych (III stopień w tonacjach molowych).
2) Na poszczególnych stopniach tonacji durowych i pokrewnych im tonacji molowych naturalnych możemy utworzyć siedem identycznych diatonicznych trójdźwięków (trzy durowe, trzy molowe i jeden zmniejszony)
Przykładowo:
3)a) akordy
nie zawierające ani
dźwięku zstępującego (w tym przykładzie
F), bądź
dźwięku prowadzącego (tu
H) tzn. dźwięków niestabilnych, tworzą stabilną
rodzinę toniczną ? T:
c (CEG) i
am (ACE)
b) akordy
zawierające dźwięk zstępujący (tutaj F) tworzą umiarkowanie niestabilną
rodzinę subdominantową ? S:
f (FAC) i
dm (DFA).
Przy tym, ponieważ:
F dąży do E;
f (FAC) ----> (ACE) zawiera składniki zarówno akordu
am (ACE), jak i składniki (CE) akordu
c (CEG), zatem:
f (FAC)
jest subdominantą -S dla
c (CEG) i
am (ACE)
dm (DFA) ----> (DEA) zawiera składniki (AE) akordu
am (ACE), zatem:
dm (DFA)
jest subdominantą -S dla
am (ACE)
c) akordy
zawierające dźwięk prowadzący (tutaj
H) tworzą mocną niestabilną
rodzinę dominantową ? D: g (GHD) i
em (EGH).
Przy tym, ponieważ:
H dąży do C;
g (GHD) ----> (GCD) zawiera składniki (
CG) akordu
c (CEG), zatem:
g (GHD)
jest dominantą -D dla
c (CEG)
em (EGH) ----> (EGC) zawiera składniki (CEG) akordu
c (CEG) jak i składniki (CE) akordu
am (ACE), zatem:
em (EGH)
jest dominantą -D dla
c (CEG) i
am (ACE)
d) akordy
zawierające zarówno dźwięk zstępujący (w tym przykładzie
F),
jak i dźwięk prowadzący (tu
H) tzn. dźwięków niestabilnych, tworzą bardzo niestabilną
rodzinę dominant septymowych ? D:
g7 (GHDF) i
h- (HDF)
Przy tym, ponieważ:
F dąży do E a
H dąży do C;
g7 (GHDF) ----> (GCDE) zawiera składniki (CEG) akordu
c (CEG) zatem:
g7 (GHDF)
jest dominantą -D dla
c (CEG)
h- (HDF) ----> (CDE) zawiera składniki (CE) akordu
c (CEG) jak i akordu
am (ACE), zatem:
h- (HDF)
jest dominantą -D dla
c (CEG) oraz
am (ACE).
Nadmieniam, że
h- (HDF) choć
rzadko spotykany jako akord samodzielny to
wchodzi w skład wielu innych np.:
-
g7 (GHDF)
jest dominantą -D dla
c (CEG)
- rodziny akordów zmniejszonych (przewroty):
hzm (HDFAs),
dzm (DFAsH),
fzm (FAsHD) i
aszm (AsHDF)
jako rodziny dominantowej dla
c (CEG) i
fis (Fis Ais Cis)--> tryton
HF oraz dla
a (ACisE) i
es (EsGB)--> tryton
DAsPODSUMOWANIE
Uwaga:
1.
Rodzina akordów dominantowych D dla tonacji A moll rozwiązuje się na czysto na
a, a nie
am, lecz korzystając z reguł
wymiany modalnej (modal interchange) powszechnie przyjęto rozwiązywanie w/w rodziny dominantowej na
am.
2. Ponieważ
rodzina akordów zmniejszonych ma bardziej charakter molowy (tercje małe w akordach) sugeruje się by
korzystać z nich w tonacjach molowych, a unikać w tonacjach durowych. 3. Korzystając reguł
wymiany modalnej (modal interchange) można
wplatać akordy dla tonacji durowych w pokrewne tonacje molowe i na odwrót unikając przesady
byle rozwiązanie dokonywać na właściwe akordy toniczne T.Powiązany wątek:
